Kelebek Etkisi Nedir? Nasıl Ortaya Çıkmıştır?

  Kelebek etkisi, küçük değişikliklerin büyük ve öngörülemez sonuçlar doğurmasına denir. Hiç beklenmeyen bir olayın ufak detayları nedeniyle farklı boyutlarda sonuçları olabiliyor. Edward Lorenz 1963 yılında hava durumu ile ilgili hesaplama yaparken kelebek etkisini buldu. Amazon ormanlarında bir kelebeğin kanat çırpması, ABD'de kasırga çıkmasına neden olabilir. Başlangıçta binde birlik gibi çok küçük farklar olmasına rağmen yarattığı sonuç çok değerlerde olabiliyor. Bu durumu anlatmak için en iyi örnek kelebek olmuştur ve bu oran böyle ünlenmiştir.

  Lorenz hava durumu ile ilgili tahmini ortaya koyarken çok fazla değişkenlerin olduğunu ve karmaşık bir hal aldığını gözlemledi. Çok küçük olasılıkların farklı tahminlere yol açtığını ve ancak kısa vadeli tahminler yapılabileceği kanısına varıyor. Bir felsefi akım ve yol gösterici özelliği ile kelebek etkisi günlük yaşamda da uyarlamalarını gösteriyor. Hayatta yapılan her eylemin ve söylemin bir değeri ve yaratacağı farklı sonuçları vardır. Aynı şekilde o sonuçlarında başka başlangıçlara ve bitişlere yol açtığı söylenebilir.

"Parça, bütünün habercisidir ve parçadaki her değişiklik bütünü etkiler."

  Bu kaos teorisi olumsuz gibi algılansa da olumlu durumların gerçekleşmesi içinde bazen kaos gerekebilir. İnsanlığın gelişmesi, değişmesi ve hayatını kolaylaştıracak yenilikler yapması, hep yaşadığı zorlukların ve elindekinin daha iyisi istemesinden kaynaklanır. Yeni keşifler, eskilerinin sonucu ve akıl yürütmenin aştığı somut bilgilerdir. Tunuslu bir gencin kendini yakarak öldürmesi sonucu Arap Baharı hareketinin başlaması bu teoriye bir örnektir. Hayatta her şey birbiri ile bağlantılıdır. Sizin yaşadığınız ilişkide olası bir ayrılık başkasının kaderi olabilir. Sizi üzen bir trafik kazası başkasının kurtuluşu olabilir. 

✪ Edward Norton Lorenz Kimdir?

  Amerika doğumlu olan Edward Norton Lorenz, ünü dünya çapına yayılmış bir  matematikçi ve meterologdur. Kelebek etkisi ve kaos teorisi ile tanınan Lorenz’in doğum tarihi 23 Mayıs 1917’dir. Lorenz, bundan 9 yıl önce, 22 Nisan 2008 tarihinde kanser hastalığı sebebiyle hayata veda etmiştir.  Darmouth Koleji’nde ortaöğretimini tamamlayan Lorenz, Harvard Üniversitesi’nde matematik dersleri almıştır. 2. Dünya Savaşı esnasında ABD hava pilotları için hava çalışanı görevi alan Lorenz, savaştan döndükten sonra meteoroloji dersleri almıştır. MIT’te meteorolog olarak çalışmıştır. 1963 yılında, bir sistemin başlangıç verilerindeki ufacık değişikliklerin bile, büyük ve öngörülemez sonuçlar doğurabileceğini fark etmiştir. 1972 yılında sunduğu bir çalışmada bu durumu örneklendirmek için bir kelebeğin Amazon ormanlarında kanat çırpmasının Avrupa’da fırtına kopmasına neden olabileceğini söylemiştir.

Bu yazı www.listeyazilar.com sitesine aittir.
✔ Bu içeriği beğendiyseniz lütfen paylaşın ⤵